Metoda Kiplinga 5W1H

Metoda Kiplinga, znana również jako 5W1H, obejmuje pytania: kto, co, gdzie, dlaczego, kiedy i jak. Ostatecznie ma ona prowadzić do często stosowanej analizy przyczyn źródłowych (Root Cause Analysis). Metoda ta jest czasami używana w narzędziach Lean Six Sigma, a jej popularnym wariantem jest technika 5x Why (5 razy dlaczego). W Lean Six Sigma pytanie o to, kto jest winny, nie jest istotne, ponieważ celem nie jest wskazanie osoby jako „problemu”. Metoda ta ma być stosowana z szacunkiem wobec pracowników organizacji. Chodzi o to, „co” poszło nie tak i jak dostosować proces, aby nikt nie mógł ponownie popełnić tego samego błędu.

Metoda ta jest przedstawiana, aby pokazać różnicę w porównaniu z techniką 5 Why. Niemniej jednak pytanie „kto” może być czasami istotne, ponieważ zawsze jest ktoś, kto odkrył lub popełnił błąd. Jeśli ta osoba zostanie potraktowana z szacunkiem, błąd można szybciej zlokalizować, a odpowiednie rozwiązanie wdrożyć poprzez procedurę. Kluczowe jest znalezienie rozwiązania korzystnego dla obu stron w sytuacji, gdy błąd popełnił pracownik.

Pochodzenie nazwy „Kipling Metoda”

Metoda Kiplinga została opracowana przez Rudyarda Kiplinga i jest oparta na wierszu z filmu Disneya „Księga dżungli”. W filmie tym pojawia się wiersz, który zawiera zestaw pytań pomocnych w generowaniu nowych pomysłów oraz rozwiązywaniu problemów.

Życie i Kipling’s works Rudyarda Kiplinga

Dzieciństwo i edukacja w British India

Rudyard Kipling urodził się 30 grudnia 1865 roku w Bombaju, w Brytyjskich Indiach. Jego ojciec, John Lockwood Kipling, był rzeźbiarzem i projektantem ceramiki, a matka, Alice Kipling, była kobietą o żywym temperamencie. Kipling spędził swoje wczesne lata w Indiach, gdzie jego ojciec pracował jako nauczyciel w szkole sztuki w Bombaju. W 1871 roku rodzina Kiplingów przeniosła się do Anglii, gdzie Rudyard Kipling rozpoczął naukę w United Services College w Devon.

Kariera pisarska jako short story writer

Kipling zaczął swoją karierę pisarską w wieku 16 lat, publikując swoje pierwsze opowiadanie, “Schoolboy Lyrics”, w 1881 roku. Jego pierwsza powieść, “The Light That Failed”, ukazała się w 1890 roku. Kipling szybko zyskał popularność jako pisarz, a jego prace były publikowane w różnych czasopismach i gazetach. Jego najbardziej znane dzieła to “The Jungle Book” (1894) i “Kim” (1901), które są uważane za klasykę literatury angielskiej. Kipling również zasłynął jako autor children’s books, w tym “The Jungle Book” i “Just So Stories”, które są uważane za klasykę literatury dziecięcej. Te książki mają trwały wpływ i apel, co dodatkowo podkreśla wszechstronność i znaczenie Kiplinga jako pisarza.

Kipling był także znany ze swoich opowiadań, które były publikowane w różnych zbiorach, takich jak “Plain Tales from the Hills” (1888) i “The Phantom Rickshaw” (1888). Jego opowiadania były często osadzone w Indiach, gdzie spędził swoje wczesne lata, i opisywały życie brytyjskich kolonizatorów i tubylców. One critic noted that Kipling had a ‘luminous narrative gift’, co podkreśla jego umiejętności jako innowatora w opowiadaniu historii.

Kipling napisał wiele short stories, które były publikowane w różnych zbiorach. Jego many short stories, takie jak “The Army of a Dream” i “The Man Who Would Be King”, są uważane za znaczące wkłady w historię literatury. Kipling był także poetą i publikował swoje wiersze w różnych zbiorach, takich jak “Barrack-Room Ballads” (1892) i “The Seven Seas” (1896). Jego poezja była często inspirowana jego doświadczeniami w Indiach i opisywała życie brytyjskich żołnierzy i kolonizatorów.

Kipling był także aktywny w polityce i był zwolennikiem brytyjskiego imperializmu. Był także krytykiem socjalizmu i komunizmu, które uważał za zagrożenie dla brytyjskiej monarchii i arystokracji.

Kipling zmarł 18 stycznia 1936 roku w wieku 70 lat. Jego prace nadal są popularne i są uważane za klasykę literatury angielskiej.

Twórczość i styl

Główne tematy i inspiracje

Dzieła Rudyarda Kiplinga były silnie inspirowane jego doświadczeniami w brytyjskich Indiach, gdzie się urodził i spędził wczesne lata życia. Jego opowieści często poruszały tematy kolonializmu, imperializmu oraz zderzenia różnych kultur. Pisanie Kiplinga było również inspirowane jego miłością do natury i przebywania na świeżym powietrzu, a także zainteresowaniem życiem zwykłych ludzi.

Jego najsłynniejsze dzieła, takie jak „Księga dżungli” i „Kim”, odzwierciedlają te tematy i ukazują unikalne połączenie przygody, humoru oraz komentarza społecznego.

Charakterystyka stylu

Styl pisania Kiplinga charakteryzował się barwnym opowiadaniem historii, niezapomnianymi postaciami oraz mistrzowskim wykorzystaniem języka. Był utalentowanym autorem opowiadań, potrafiącym tworzyć wciągające narracje, które eksplorowały złożone tematy i emocje. Jego historie często wyróżniały się silnym poczuciem atmosfery i miejsca akcji, czerpiąc inspirację z jego doświadczeń w Indiach oraz innych częściach świata.

Pisanie Kiplinga było również znane z przystępności i atrakcyjności dla szerokiego grona czytelników – od dzieci po dorosłych.

5W1H – krótkie objaśnienie

• Co: Co jest problemem i dlaczego się pojawia? Co się dzieje w wyniku tego problemu?
• Gdzie: Gdzie problem się pojawił? Gdzie występuje? Dlaczego właśnie tam?
• Kiedy: Kiedy problem pojawił się po raz pierwszy? Dlaczego właśnie wtedy? Jakie kryteria akceptacji wskażą, że problem został rozwiązany?
• Kto: Kogo dotyczy problem? Kto odkrył błąd? Dlaczego właśnie ta osoba?
• Dlaczego: Dlaczego problem wystąpił? Jaka jest jego pierwotna przyczyna?
• Jak: Jak objawia się problem? Jak można go rozwiązać? Dlaczego w ten sposób? Jakie są alternatywne rozwiązania i które jest optymalne? Albo, w zależności od sytuacji, jak często problem występuje? Jak można sprawdzić, czy problem został rozwiązany?

Skuteczność i zastosowanie metody

Czasami na problem reaguje się zbyt pochopnie, co prowadzi do zignorowania różnych aspektów problemu. Metoda 5W1H zmusza do głębszego poszukiwania właściwego rozwiązania. Z kolei metoda 5x Why pomaga dotrzeć do sedna problemu poprzez zadawanie serii pytań „dlaczego”.

Metoda Kiplinga jest skuteczna, zwięzła i szybko prowadzi do odpowiedzi. Można ją stosować w różnych sytuacjach: prywatnych, w organizacjach czy np. w opiece zdrowotnej. Pytania pomagają w początkowej analizie problemu.

Wpływ na kulturę i społeczeństwo

Związki z ruchem skautowym

Dzieła Kiplinga miały znaczący wpływ na rozwój ruchu skautowego, który został założony przez Roberta Baden-Powella na początku XX wieku. Baden-Powell był zainspirowany opowieściami Kiplinga, szczególnie „Księgą dżungli”, i włączył wiele motywów oraz idei z tych historii do ruchu skautowego. Nacisk Kiplinga na samodzielność, pracę zespołową oraz umiejętności przetrwania na łonie natury doskonale współgrał z wartościami skautingu, a jego opowieści do dziś są cenione i studiowane przez skautów na całym świecie.

Dodatkowo, w swoich dziełach Kipling często poruszał tematy odpowiedzialności społecznej i obowiązków obywatelskich, co doskonale pasowało do skautowego nacisku na służbę społeczności oraz działania na rzecz społeczeństwa.

Dziedzictwo i pamięć

Dziedzictwo Rudyarda Kiplinga jest złożone i wieloaspektowe, odzwierciedlając zarówno jego osiągnięcia literackie, jak i osobiste doświadczenia. Jako pisarz, Kipling jest najlepiej znany ze swoich opowiadań, które są uważane za jedne z największych w języku angielskim. Jego prace, takie jak „Księga dżungli” i „Kim”, zdobyły szerokie uznanie za żywe opowiadanie historii i niezapomniane postacie. Kipling miał niezwykły dar tworzenia opowieści, które nie tylko bawiły, ale także skłaniały do refleksji nad złożonością ludzkiej natury i społeczeństwa. Jego opowiadania często poruszały tematy związane z kolonializmem, imperializmem oraz zderzeniem różnych kultur, co czyniło je zarówno aktualnymi, jak i uniwersalnymi.

Dom w Burwash

Dom Rudyarda Kiplinga w Burwash, East Sussex, jest obecnie muzeum poświęconym jego życiu i twórczości. Ten dom, zbudowany w 1634 roku, został zakupiony przez Kiplinga w 1902 roku i pozostał jego domem aż do śmierci w 1936 roku. Muzeum zawiera wiele osobistych przedmiotów Kiplinga, w tym jego biurko i krzesło do pisania, a także wystawy dotyczące jego życia i twórczości. Zwiedzający mogą zobaczyć, gdzie Kipling tworzył swoje niezapomniane opowieści i zanurzyć się w atmosferze, która inspirowała jego prace. Dom w Burwash jest nie tylko miejscem pamięci o wielkim pisarzu, ale także świadectwem jego życia i czasów, w których tworzył.

Wskazówka!

Warto czasami zadawać pytania w formie negatywnej, np.: „Kiedy problem NIE występuje?” lub „Kogo NIE dotyczy ten problem?”. Takie podejście może pomóc wykluczyć możliwe przyczyny, co jest pomocne przy analizie przyczyn źródłowych (Root Cause Analysis).

Różnica między 5x Why a 5W1H

Metoda 5x Why różni się od 5W1H, ponieważ polega na zadawaniu serii pytań „dlaczego” aż do osiągnięcia źródła problemu. Nie jest istotne, jakie konkretnie pytania się zadaje – mogą to być różne warianty pytań z 5W1H. Struktura metody 5x Why jest bardziej elastyczna niż w przypadku 5W1H. To lista pytań zadawanych w określonej kolejności, aby systematycznie dojść do źródła problemu.

Obie metody można stosować równocześnie – żadna z nich nie jest lepsza od drugiej. Kluczowe jest dotarcie do sedna problemu i znalezienie odpowiedniego rozwiązania. Oczywiście istnieją również inne techniki zadawania pytań, jednak w kontekście Lean Six Sigma to właśnie te dwie są najczęściej stosowane.